Tüm ebeveynler çocuklarına “aptal” veya “tembel” gibi isimler vermenin kabul edilemez olduğunu bilir. Birçoğunun kaçırdığı nokta ise farkında olmadan bile çocuklarının benlik saygısını mahvediyor olabilecekleridir. Çocuklarda düşük benlik saygısı, yeni şeyler denemek için güven eksikliğine neden olur. Kolayca pes ederler ya da hiç denemezler.

Benlik saygısı oluşturmak çok erken yaşlarda başlar. Aslında, her şey çocukluktan itibaren kendini gösterir. Sevilen ve bakılan bir bebek kendini güvende ve kabul edilmiş hisseder. Bebekler büyüdükçe onları yeni fırsatlar denemeye ve becerilerini geliştirmeye motive eden; ebeveynlerinin desteği, sevgisi ve teşvikidir.

Çocuklarda Düşük Benlik Saygısı Neden Olur?

Küçük çocuklar nispeten yüksek benlik saygısına sahip olma eğilimindedir. Fakat ara yılların gelmesiyle birlikte düşük benlik saygısı daha fazla sorun haline gelebilir. Özellikle ergenlik öncesi dönemde ortaya çıkmaya başlamasının birbiriyle ilişkili birkaç nedeni vardır.

Kardeşleriyle veya Arkadaşlarıyla Karşılaştırılmak

6 ila 11 yaşları arasındaki çocuklar kendilerini aktif olarak yaşıtlarıyla karşılaştırmaya başlarlar. Bu yeni keşfedilen karşılaştırma hem bilişsel hem de sosyal nedenlerle ortaya çıkar. Hepimiz ebeveynlerin bunu masum şekillerde yaptığını gördük ya da duyduk, “Kardeşinin futbolda ne kadar iyi olduğuna bak” ya da “Vay be, kız kardeşin sınıftaki en yüksek puanı aldı”. Bu yorumlar, incitici olması amaçlanmamakla birlikte bir çocuğun akranlarından daha aşağı olduğunu ve bireysellik duygusunu azalttığını hissettirir.

Yetersiz Hissetmek

Bazı çocuklar çabalarının sonuçlarının yaşıtlarınınki kadar iyi olmadığını fark eder ve kendilerini daha işe yaramaz hissetmeye başlarlar. Bununla birlikte yetersiz hissetmek, evrensel anlamda direkt düşük benlik saygısına yol açmaz. Bu bağlamda bir çocuğun düşük performansı, örneğin tenis gibi değer vermediği bir alanda ortaya çıkarsa benlik saygısının etkilenmesi olası değildir. Fakat müzik gibi önemli bulduğu bir alanda yetersizse düşük benlik saygısı geliştirme riski altındadır.

Başkaları Tarafından Onaylanmama

Ebeveynlerin ve öğretmenlerin performans beklentileri arttıkça çocuklar, bu yetişkinlerin hayal kırıklıklarını algılamaya başlar. Çocuğun benlik saygısının etkilenip etkilenmediği, hangi yetişkinin veya yetişkinlerin çabalarını onaylamadığına bağlıdır. Onaylanmama, çocuğun sevmediği birinden gelirse (saygısız bir öğretmen diyelim) çocuğun kararı ciddiye alması çok düşük bir ihtimaldir ve benlik saygısı yüksek kalacaktır. Ancak çocuk, sevilen bir ebeveynin veya güvenilen bir yol göstericinin, hayal kırıklığına uğradığına inanırsa düşük benlik saygısı ortaya çıkabilir.

Öyleyse ebeveynlerin, çocukların sağlıklı benlik saygısını korumalarına yardımcı olmada kilit bir rol oynayabileceği açıktır. Çocuklar yaptıklarının başkaları için önemli olduğunu gördüklerinde benlik saygısı artar. Bu nedenle, iyi oldukları ve keyif aldıkları alanlara dikkat edin. Çocuğunuzun bu güçlü yanları geliştirme şansına sahip olduğundan emin olun.

Onlara Yapamadıkları Bir Şeyin Kolay Olduğunu Söylemek

Çocuklarınız okuma-yazma veya matematik gibi yeni beceriler öğrenmek için uğraşırken onlara “Endişelenme, çok kolay” diyerek onları rahatlatmaya çalışmak cazip gelebilir. Ancak bu durum onlara yardım etmek yerine, bu kadar kolay olması gereken bir şeyi neden yapamadıkları konusunda çocukları endişelendirir. Bu nedenle “Bu kelimeleri okumak belki zor, ama yapabileceğini biliyorum.” gibi bir cümle söylemek çok daha iyidir.

Bir Hata Yaparsa veya Başarısız Olursa Sinirlenmek

Ebeveynler çocuklarının hatalarına aşırı tepki gösterdiğinde gelecekte yeni şeyler denemekten korkmalarını sebep olur. Hataları bir öğrenme aracı olarak kullanmak önemlidir, böylece çocuklar gelecekte hatalarla başa çıkma güvenine sahip olurlar. Bu güven olmazsa muhtemelen her zaman kolay bir çıkış yolu arayan bir çocukla karşı karşıya kalırsınız.

Her Yaptıkları İş İçin “Aferin” Demek

Belki de bir çocuğun benlik saygısı için kötü olan en şaşırtıcı ebeveyn davranışı, ayrım gözetmeksizin “aferin” ifadesini kullanmaktır. Çocuğunuzun yaptığı her küçük hamle için bunu söylediğinizde çok az çaba için övgü alabileceklerini öğrenirler. Sonuçta bu, çocukları üstlerden ve akranlarından bu tür bir onay almaya bağımlı hale getirir ve onsuz hiçbir şey başaramaz. Bunun yerine, çocukları çabaları için övdüğünüzden ve iyi yaptıkları şey hakkında spesifik olduğunuzdan emin olun.

%100 Özgünlük Test Raporu:

https://smallseotools.com/plagiarism-report/0357889884a2f240ab2949a114e86817

Bu yazı da ilginizi çekebilir: Birlikte Evebeynlik Nedir?