Çocuklarda saldırganlık, altta yatan birçok farklı sorunun belirtisi olabilir. Bu oldukça polimorfik bir durumdur. Problemin temelinde çok sayıda psikiyatrik ve tıbbi sorun ile yaşam koşulları etkili olabilir. Bu nedenle çocuklarda saldırganlık tedavi etmenin özünde ilk önce onu neyin tetiklediğini bulmak vardır.

Okul öncesi çağındaki çocuklar şiddet içeren davranışlar gösterebilir. Bu davranışa tanık olan ebeveynler endişe duyabilir. Ancak genellikle çocuğun büyüyünce böyle olmayacağını umarlar. Hangi yaşta olursa olsun, bir çocuktaki şiddet davranışı her zaman ciddiye alınmalıdır. “Sadece geçtikleri bir aşama” olarak değerlendirilip hemen göz ardı edilmemelidir.

Şiddet Davranışı Riskini Arttıran Faktörler

Çok sayıda araştırma, çeşitli faktörlerin kombinasyonunun ergenlerde ve çocuklarda saldırganlık, şiddet davranışı riskinin artmasına yol açtığı sonucuna varmıştır. Bu faktörler şunları içerir:

• Fiziksel istismar ve/veya cinsel istismar mağduru olma
• Evde ve/veya toplumda şiddete maruz kalma
• Zorbalığın kurbanı olma
• Genetik (aile kalıtımı) faktörler
• Medyada şiddete maruz kalma (TV, film vb.)
• Uyuşturucu ve/veya alkol kullanımı
• Evde ateşli silah bulunması
• Stresli aile sosyoekonomik durumlar (yoksulluk, şiddetli maddi yoksunluk, evlilikte ayrılık, tek ebeveynlik, işsizlik)
• Kafa travması ile beyin hasarı

Çocukları Harekete Geçiren Nedir?

Bazı durumlarda çocuklar, kendileri için çok büyük gözüken bir sorun yüzünden hüsrana uğrarlar ve öfkelenirler. Dürtülerini nasıl kontrol edeceklerini veya çatışmaları sosyal olarak kabul edilebilir yollarla nasıl çözeceklerini henüz öğrenmemişlerdir.

Diğer durumlarda çocuklar; stresli yaşam olayları, duygu durum düzenleme sorunları, dikkat eksikliği, otistik semptomlar veya hiperaktivite gibi özel zorluklarla boğuşuyor olabilir. Çocuklara ciddi davranış bozuklukları teşhisi konmuş olsa bile yine de yetişkinlerin güçlü bir etkisi olabilir.

Saldırganlık, dünyaya düşmanlıkla karşılık vermeye programlandığımız için oluşmaz. Hepimiz agresif davranma kapasitesine sahibizdir. Bunu yapıp yapmamamız, dünyayı nasıl algıladığımıza bağlıdır. Agresif eğilimler; çocukların maruz kaldığı baskılar, tehditler, fırsatlar ve sonuçlar gibi çevresel koşullar tarafından şekillenir. Bu koşulları değiştirerek davranışı iyileştirebilir ve gelişimin gidişatını değiştirebiliriz.

Unutmayın ki çocuğunuz saldırgan davranışlar sergiliyorsa bu illaki sizin suçunuz olduğu anlamına da gelmez. Saldırganlığın nedenleri birkaç gruba ayrılabilir:

• Duygu durum bozuklukları: Bipolar manik aşamasında duygu durum sorunları olan çocuklar çok sık saldırgan olurlar. Öz kontrollerini kaybederler, dürtüsel hale gelirler. Depresyona girdiklerinde saldırganlık daha az yaygın olsa da sinirlenebilirler ve bazen bu sinirlilik ile huysuzluk, çocukların patlamasına neden olur. Psikotik bozukluklar saldırganlıkla da ortaya çıkabilmektedir. Örneğin, şizofrenili çocuklar genellikle rahatsız edici olabilecek içsel uyaranlara tepki verirler. Bazen güvensiz, şüpheci ya da tamamen paranoyak hale gelirler ve kendi korkuları yüzünden sinirlenirler.
• Hayal kırıklığı: Entelektüel gelişimsel bozukluk ve otizm dahil iletişim ile ilgili sorunları olan çocuklar da saldırganlık gösterebilir. Bu koşullara sahip çocuklar saldırgan hale geldiklerinde, genellikle bu tepkileri gösterirler.Ççünkü kaygıları veya hayal kırıklıkları ile baş etmekte zorlanırlar ve diğerlerinin yaptığı gibi duygularını sözlü olarak ifade edemezler.
• Dürtüsellik:  Saldırganlık aynı zamanda bir dürtüsellik biçimi de olabilir. DEHB’li (hiperaktivite) çocuklarda görülen dürtüsellik ve zayıf karar verme, saldırgan olarak yorumlanan davranışlara yol açabilir. Bu çocuklar, duygusuz veya kötü niyetli olarak yorumlanabilecek eylemlerinin sonuçlarını düşünmezler.
• Davranış bozukluğu: Saldırganlık, davranış bozukluğunun büyük bir bileşeninin parçasıdır. Eylemlerinin sonuçlarını düşünmeyen çocuğun aksine, bu çocuklar kasıtlı olarak kötü niyetlidir; tedavi ve iyileşme süreci oldukça farklıdır.
• Yaralanma: Bazen bir çocuğun ön lob hasarı veya belirli epilepsi türleri olduğunda agresif patlamaların organik nedenleri vardır. Bu durumlarda, saldırgan davranışın anlaşılır bir nedeni olmayabilir.

Travma: Son olarak çocuklarda veya gençlerde saldırganlığın, stresörler tarafından kışkırtıldığı ve altta yatan bir duygusal hastalığı temsil etmediği zamanlar vardır. Ancak bunun oldukça nadir olduğunu bilmek önemlidir ve saldırganlık daha sık olarak ortaya çıkmaya başladığında, duygusal bir sorunu temsil edebilir.

İlginizi Çekebilir: Aile Bağlarını Güçlendirecek Günlük Rutinler