Üstün zekâlılık genellikle 130 veya üzeri bir IQ puanı ile bağlantılı, entelektüel bir yetenek olarak tanımlanır. Bununla birlikte üstün zekalı çocukların, her akademik alanda başarılı olmadığı belirlenmiştir. Bazıları yaşıtlarına göre yaratıcı, sanatsal, müzikal ve/veya liderlik yetenekleri sergileyebilir. 

Woodcock Johnson Bilişsel Yetenekler Testi, Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği veya Stanford Binet (LM) gibi IQ testleri ilk adım olabilir. Ortalama zekâ puanı 90-110 iken üstün zekâlı çocuklar bunun çok üzerinde puan alacaklardır. 

Üstün Zekalı Çocukların Ortak Özellikleri 

Üstün zekâlılığı belirlemenin birkaç yolu vardır. Genellikle gözlem yapılır ve/veya öğrencinin çalışma portföyü gözden geçirilir, yetenek ve başarı testlerinin bir kombinasyonu kullanılır. Bir çocuğun hem okul içi hem de okul dışındaki etkinlikleri; bilişsel yetenekler, yaratıcılık, duyuşsal ve davranışsal alışkanlıklarla birlikte düşünülebilir. 

• Materyalleri yaşıtlarına göre birkaç sınıf üst seviyeden kavrayabilme  

• Genç yaşta şaşırtıcı duygusal derinlik ve hassasiyet  
• Güçlü merak duygusu  
• Benzersiz ilgi alanları ve konular hakkında hevesli olma 
• Tuhaf veya olgun mizah anlayışı  
• Yaratıcı problem çözme ve yaratıcı ifade  

• Birkaç tekrarla bilgileri hızlıca kavrama 
• Kendisinin, toplumun ve küresel sorunların farkında olma 

Üstün zekalı çocukların değerlendirilmesi için kullanılan testin, öğrencinin gösterebileceği bilgi miktarını sınırlamayan sınavlar olması önemlidir. Matematik gibi bazı alanlarda, üstün zekâlılığı aramak için özel testler geliştirilmiştir. 

Bazı durumlarda, çocuğun özel bir programa veya üstün zekâlı çocuklara özel bir okula gitmesi uygun olabilir. Bu sayede ihtiyaçlarına duyarlı ve yeterli teşvik sağlayan bir sınıf ortamında ilerlemek için geniş fırsatlara sahip olurlar. Doğru kaynaklara, duygusal ve akademik desteğe erişim ile her üstün zekâlı çocuk okulda tam potansiyeline ulaşabilir. 

Üstün Zekâlı Çocuğu Tanımak 

Üstün zekâlılık, bir çocuğu yetişkinliğe kadar takip eder ve üstün zekâlı her birey benzersizdir. Her öğrenci farklı olsa da bir çocuk üstün zekâlı olduğunda ebeveynlerin ve öğretmenlerin genel olarak gözlemlediği bazı özellikler ve davranışlar vardır: 

• Merak duyguları gelişmiştir ve çok soru sorarlar: Üstün zekalı çocuklar genellikle çevrelerindeki dünyayı merak ederek ve bilgi susuzluğunu gidermek için ayrıntılı sorular sorarlar. Bu merak, bir konuya olan basit ilginin ötesine geçer ve bir dersin kapsamı dışında görünen yönlere kadar uzanabilir. Yalnızca sınavda başarılı olmak veya ödevini tamamlamak için gerekli olanı öğrenmeyle yetinmeyebilir. Evde, her zaman cevap vermek için gereken zaman veya altyapı bilgisi olmayabilir. Bu hem öğretmenler ve ebeveynler hem de çocuklar için sinir bozucu olsa da bir çocuğu soru sormaktan caydırmaktan kaçınmak önemlidir. Çünkü bu, motivasyonunu düşürebilir ve gelecekteki iletişim girişimlerini durdurabilir. 
• Geniş bir kelime dağarcığına sahiptirler ve yetişkinlerle konuşmayı tercih ederler: İnsanların üstün zekalı çocuklar hakkında ilk fark ettikleri şeylerden biri kelime dağarcığıdır. Soyut ve mecazi dil de dahil olmak üzere genellikle yaşıtlarından daha fazla kelime anlar ve kullanırlar. Ayrıca bu çocukların kelimeleri hatırlamaları daha kolaydır, çünkü dil öğrenmek için daha az tekrara ihtiyaç duyarlar. Sonuç olarak gelişmiş dil becerileri nedeniyle yetişkinlerle daha rahat iletişim kurabilirler. Bununla birlikte, entelektüel yeteneklerinde algılanan farklılıklar nedeniyle izole olmalarını ve geri çekilmelerini önlemek için bir çocuğu akranlarıyla etkileşime girmeye teşvik etmek yine de önemlidir. 
• Orijinal fikirleri vardır: Üstün zekâlı çocuklar, birer düşünürdür ve soyut muhakemeye erişebilir, farklı alanlardan özgün fikirleri bir araya getirebilirler. Çılgın bir hayal gücüne sahip olabilirler ve kendi sofistike hikayelerini, şarkılarını ve/veya oyunlarını geliştirebilirler. Bu yaratıcı çalışma örnekleri, karmaşık bir dil içerebilir ve mizah alanında bir takdir görebilir. 

• Bilişsel olarak ileri düzeydedirler ve kendi kendilerine yeni beceriler öğrenebilirler: Üstün zekalı çocuklar, okulda öğrenmeden önce kendi başlarına okumayı ve yazmayı öğrenebilirler. Genellikle gelişmiş bilişsel akıl yürütme becerilerine ve iyi bir hafızaya sahiptirler. Bazı veriler; ortalama bir öğrencinin bir şeyi öğrenmek için 8-15 kez tekrar etmesi gerektiğini, üstün zekâlı bir çocuğun ise sadece 1-2 kez aynı bilgiyle karşılaşmasının yeterli olduğunu ortaya koymuştur. Matematik dersinde bu çocuklar, yeni bir kavramla tanıştırılmadan önce problemleri çözmek için mantık ve muhakeme kullanabilirler. Çabuk öğrenirler ve yeni beceriler geliştirmek için diğer çocuklar kadar pratik gerektirmezler. Bir ders tekrarlandığında kolayca sıkılabilirler ve bu onların dersi dinlememelerine neden olabilir. Üstün zekâlı çocuklar genellikle daha kısa sürede daha fazla materyali kapsayan yoğun bir müfredattan yararlanabilirler. 

• Çevrelerine karşı duyarlıdırlar: Bu çocuklar, küçük yaşlardan itibaren çok uyanıktır ve çevresine uyum sağlarlar. Bazıları akut konsantrasyon becerilerine sahiptir ve bir göreve kolayca odaklanabilir. Bilişsel olarak kendilerini geliştirebilecekleri yeni uyaranlarla ilişki kurabilirler. Bu nedenle üstün zekâlı çocukların, özellikle ilerleme için geniş alan sunan okul ortamlarında yeterli teşvik almalarını sağlamak önemlidir. 

İlginizi Çekebilir: Çocuklara Müzik Sevgisi Aşılamanın Önemi